میلیون ها نفر به دلیل زخم پای دیابتی جان خود را از دست می دهند، اما درمانهای پیشرفته و کار تیمی می تواند سبب تغییر این روند شود

27 نوامبر 2019 - اگر کسی به شما بگوید نوعی بیماری وجود دارد که می تواند در جایی از بدنتان ایجاد شود که علائمی آن را احساس نکنید؟ و اینکه این اتفاق هر 1.2 ثانیه در نقطه ای از جهان رخ می دهد؟ و این که اگر به این بیماری مبتلا شوید، 5 درصد احتمال دارد که در یک سال یکی از اندامهای انتهایی خود را از دست بدهید و 50-70٪ احتمال دارد که در طی 5 سال جان خود را از دست بدهید؟  و این مشکل بسیار بیشتر از پنج مورد از گرانترین سرطان ها، هزینه دارد، اما برای مقابله با آن خیلی كمتر از یك هزارم بودجه ی بهداشتی دولتی و خصوصی صرف آن می شود، چه می گویید؟

این مشکل همان زخم پای دیابتی است که ممکن است در اندامهای انتهایی بدن، دور از قلب یا مغز ایجاد شود اما تأثیرات آن بسیار عمیق و گسترده خواهد بود. محققان معتقدند آگاهی جامعه از این مسئله و راهای پیشگیری از آن، می تواند رنج های بی حد و حصر ناشی از این بیماری و عواقب آن را کاهش دهد.

زخم پای دیابتی چگونه رخ می دهد؟

تقریباً نیم میلیارد نفر در سراسر جهان به دیابت مبتلا هستند، با گذشت سالها از این بیماری، افراد مبتلا احساس خود را در اندام های انتهایی خود از دست می دهند. این اتفاق ابتدا و بطور بسیار شدید در پاها رخ می دهد و بهمین دلیل جراحت یا زخم ایجاد شده در پاهای خود را احساس نمی کنند، در حدود نیمی از زمانها، این گونه زخم ها عفونی می شوند. همین موضوع، خطر آسیب بیشتر به بافت، بروز بیماری عروقی مکرر و قطع عضو را افزایش می دهد. غالباً همه این موارد با وجود علائمی محدود، یا بدون علامت رخ می دهند و زمانی بیمار از وقوع آن مطلع می شود که برای درمان و کنترل عفونت زمان از دست رفته است.

بیماران در دو محدوده ی سنی بیشتر دچار زخم پای دیابتی می شوند: یک جمعیت از افراد مسن و در حال پیر شدن و برعکس، یک جمعیت جوانتر که به دلیل شیوع بیشتر دیابت از سنین پایین تربه این بیماری مبتلا شده اند.

راه های درمانی و امید به درمانهای آتی

خبرهای خوبی نیز در مورد زخم پای دیابتی وجود دارد. مطالعات نشان داده اند که قطعاً در صورت وجود مراقبت های بین رشته ای، صرفنظر از کشور محل سکونت بیمار، قطع عضو ناشی از این زخمها کاهش می یابد.تیم های بین رشته ای متشکل از جراحان پا و عروق، می توانند بخش زیادی از جنبه های پزشکی، جراحی و بیومکانیکال بهبودی و مراقبت های بعدی را مدیریت کنند.

هنگامی که ما به این هسته ی مراقبتی، فیزیوتراپی را نیز اضافه کنیم، آنگاه همکاری سه تخصص مختلف می تواند در بهبودی و کمک به بیمار بسیار موثر واقع شود. به عنوان مثال، در کلینیک دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و کلینیکRancho Los Amigos  در لس آنجلس، مشارکت فعال بیش از هشت متخصص متشکل از جراح پلاستیک، پروتز/ ارتوتیکس و کار درمانی، تغذیه، پزشک عمومی، متخصص عفونی، متخصص دیابت و پرستار سبب بهبود نتایج شده است.

کفی های هوشمند، وکیوم تراپی پیشرفته و ورقه های سلول های بنیادی

چند عامل مهم در درمان مناسب زخم پای دیابتی اهمیت دارند: کاهش فشار بر روی منطقه تحت فشار، حذف پوست و بافت مرده، به نام دبریدمان، استفاده از دارو یا پانسمان بر روی زخم، کنترل قند خون و سایر مشکلات بهداشتی.

 استاندارد طلایی برای محافظت از زخم، باور کنید یا نه، استفاده از کست یا قالب ویژه یا بریس برای  کاهش فشار بیش ‌از حد بر روی پا است. این دستگاه با کاهش بار و فشار بر محل زخم از پا محافظت می کند و بهبود زخم را سرعت می‌بخشد. با طراحی خاص آن، حذف این قالب گچی آسان نیست.ممکن است فرد تا زمانی که زخم درمان شود، به استفاده از صندلی چرخ‌دار یا عصا نیازمند شود. در حالی که این وسیله برای بهبود زخم های پا بسیار موثر است اما اکثر بیماران آن را دوست ندارند و اکثر پزشکان نیز این کار را انجام نمی دهند. در حقیقت، کمتر از 2٪ مراکز کشور از قالب های گچی به عنوان اصلی ترین روش کاهش بار و فشار بر روی پا استفاده می کنند. دلایل این امر شامل ترس از قرار دادن زخم باز در قالب گچی است (حتی اگر داده ها تا حد زیادی این موضوع را انکار کنند)، زمان لازم برای استفاده از آن و حذف آن و گرفتاری بیماران از قرار گرفتن پایشان در یک وسیله ی گرم و سنگین است.

التهاب در پای بیمار با روش ترموگرافی قابل شناسایی است. توجه داشته باشید که دمای بالا و برجستگی  در پا ممکن است به تشخیص وضعیت تهدید کننده ی اندام با نام آرتروپاتیCharcot کمک می کند.

به تازگی، شرکتهای فناوری offshoots، همکاری خود را با شرکتهای پروتزی و ارتوتیکس برای تولید نسل بعدی این دستگاهها که می توانند بیماران را به پوشیدن این وسایل محافظتی ترغیب کنند، آغاز کرده اند. در این دستگاه های جدید از تماس های تلفنی و ساعت هوشمند استفاده می شود.

بعد از تمرکز بر روی کاهش فشار بر ناحیه ی زخم یا کل پا ، سؤال بعدی این است که برای بهبود زخم چه کارهایی می توان انجام داد.

فن آوری های مختلف از وکیوم تراپی، تا پیوند بافت اهدا شده ی جفت، استفاده از سلول های خونی در پانسمان یا سیستم اکسیژن موضعی نتایج امیدوارکننده ای را ارائه نموده اند. تحقیقات فعال با ورقهایی از سلول بنیادی متشکل از سلولهای تخصصی کاشته شده بر روی یک صفحه شفاف، پوست گسترش یافته و ژن درمانی نیز در حال انجام هستند.

ترمیم

چالش واقعی در بهبود زخم، اتفاقی است که بعد از بهبودی در آینده می افتد. پس از بهبودی ، 40٪ از زخم های پا در یک سال عود می کنند، حدوداً دو سوم در طی سه سال و تقریباً سه مورد از هر چهار مورد در طی پنج سال عود می کنند.

محققان و سرویس خدمات بهداشتی بریتانیا "كلینیك های بهبودی زخم" را برای ارتقاء زندگی فعال این جمعیت پرخطر طراحی كرده اند.

این تلاشها با مواردی مانند کفی ها و جورابهای هوشمند وbathmats  خانگی که در آن می توان زخم ها را قبل از ایجاد شناسایی کرد، به بهبودی زخم کمک می کنند.

زخم پای دیابتی رایج، پیچیده و پرهزینه است. اینگونه زخمها بی سر و صدا پیش می روند، اما به مرحله ای خطرناک می رسند. شاید اکنون وظیفه ی موسسات دیابت این باشد که به خانواده ها، جوامع و رهبران نسبت به این شرایط هشدار دهند. باید بگوییم که تنها با همكاری می توانیم آن را مهار كنیم و نه تنها از قطع عضو جلوگیری کنیم، بلكه سبب طول عمر، سلامتی و امید به بیماران و خانواده های آنها شویم.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2019-11-diabetic-foot-wounds-millions-high-tech.html